Wydarzenia

28.03.2017

28 marca 2017 20170328 palac 3

W przeddzień 80. rocznicy śmierci Karola Szymanowskiego w Pałacu Prezydenckim odbył się uroczysty koncert "U źródeł stylu narodowego muzyki polskiej XX wieku"
Po przemówieniu Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy o kompozytorze mówiła prof. Joanna Domańska - Prezes Towarzystwa.

Poniżej tekst przemówienia:
Panie Prezydencie, Pani Prezydentowo,
Szanowni Państwo,


Nie sposób w kilku słowach opisać znaczenia Karola Szymanowskiego dla kultury polskiej.
Polak - patriota, ale równocześnie obywatel świata zasiadający w gremiach wśród największych kompozytorów swoich czasów, ojciec polskiej muzyki współczesnej, pierwszy prezes Związku Kompozytorów Polskich, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek honorowy Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.

Jak widziała go Europa? - oto słowa francuskiego krytyka Emile Vuillermoz, który tak pisał o naszym kompozytorze przy okazji premiery „Harnasiów” w Paryżu w 1936:

„Szymanowskiego nurtowały te same zagadnienia i poznał te same stany ducha, które Debussy’emu przyniosły imię „Claude de France”.
Cieszmy się, goszcząc „Karola de Pologne” we Francji - witając w nim twórcę wielkiej klasy i autoryzowanego rzecznika swojej ojczyzny.”

Ocena wielkości Szymanowskiego była oceną uniwersalną: nawet Niemcy, które w 1937 nie miały już dobrych relacji z Polską - gdy pociąg wiozący z Lozanny trumnę ze zwłokami kompozytora zatrzymał się w Berlinie - oddały honory zmarłemu organizując manifestację żałobną.

Chciałabym jednak wrócić do początków artystycznej drogi kompozytora i zwrócić uwagę na fakt, że w losach rodziny Szymanowskiego jak w soczewce skupia się los Polaków mieszkających na kresach Rzeczpospolitej.
Kompozytor urodził się w Tymoszówce na głębokiej Ukrainie i tam spędził szczęśliwe lata dzieciństwa i młodości. W czasie gdy Polska nie istniała na mapie Europy, dwór Szymanowskich był nie tylko oazą wysokiej kultury, ale przede wszystkim oazą polskości w otaczającym go żywiole rosyjskim, ukraińskim i żydowskim.
Patriotyzm był najważniejszą rzeczą wpajaną Karolowi i jego czworgu rodzeństwa przez ojca Stanisława, który tak pisał w 1903 w liście do syna:
„ Nawet gdyby który w Twoich poglądów był diametralnie przeciwny mojemu, potrafiłbym to znieść bez wielkiej przykrości..
Najboleśniejszym dla mnie byłoby, gdybym spostrzegł w Tobie brak miłości do kraju…”

Nic więc dziwnego, że gdy na skutek rewolucji bolszewickiej rodzina Szymanowskich utraciła majątek i - bez środków do życia - znalazła się z końcem 1919 w Polsce, kompozytor cieszący się już ugruntowaną sławą postanowił włączyć się w odbudowę państwa polskiego.
Jego pro - społeczna, patriotyczna postawa kazała mu zaangażować się w reformę systemu edukacji artystycznej: doprowadził do przekształcenia Konserwatorium Warszawskiego w Akademię Muzyczną z nowoczesnym programem nauczania i został jej pierwszym rektorem.

Osobowość Szymanowskiego, jego wielka kultura osobista i urok, wiedza i wspaniała muzyka wreszcie sprawiały, że był uwielbiany przez studentów. Jednego z nich, Bolesława Szabelskiego, Szymanowski polecił na pedagoga tworzącego się w 1929 Konserwatorium Muzycznego w Katowicach. W ten sposób artystyczne przesłanie Szymanowskiego przetrwało na Śląsku w twórczości jego sukcesorów, uczniów w kolejnych pokoleniach: Bolesława Szabelskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Eugeniusza Knapika.
Artyści związani ze Śląskiem : Kilar, Górecki, Żmudziński znaleźli się również w gronie założycieli Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego, które w roku 2017 obchodzi 40 -lecie swojej działalności.

W tym miejscu chciałabym serdecznie podziękować Panu Prezydentowi za wyświadczony nam zaszczyt i przyjęcie godności Przewodniczącego Komitetu Honorowego obchodów tego jubileuszu.

5 lat temu Towarzystwo zainicjowało projekt Międzynarodowe Konkursy Muzyczne im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, który realizujemy we współpracy z AM im. K. Szymanowskiego i NOSPR.
Konkursy odbywają się na razie w 2ch dyscyplinach: kompozycja i kwartety smyczkowe, natomiast celem jest rozszerzenie projektu o dalsze dyscypliny artystyczne: skrzypce, fortepian i śpiew.

Liczymy bardzo, że zadeklarowana pomoc pana wicepremiera i Ministra Kultury prof. Piotra Glińskiego pozwoli nam stworzyć w Katowicach - Mieście Muzyki UNESCO - wydarzenie na skalę światową, które uhonoruje wielkie zasługi Karola Szymanowskiego dla naszej kultury, a Polsce przyniesie nowe wydarzenie rangi Konkursu Chopinowskiego.